ΓΥΑΡΟΣ Αιολικό πάρκο; Όχι ,ευχαριστώ!

Πληθαίνουν το τελευταίο χρονικό διάστημα στις Κυκλάδες τα μεγαλεπήβολα σχέδια επελαυνόντων επενδυτών ,οι οποίοι θέλουν να μετατρέψουν τα νησιά σε εργοστάσια παραγωγής ανανεώσιμης ενέργειας πολλαπλάσιας των πραγματικών αναγκών τους. Από τα επενδυτικά αυτά σχέδια δεν εξαιρούνται κηρυγμένοι ιστορικοί τόποι όπως η Γυάρος, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις στις αντιστασιακές οργανώσεις.
Μια επένδυση που θέλει να συνδυάσει την ανάδειξη και διατήρηση της Γυάρου ως επισκέψιμου τόπου μνήμης με την παραγωγή αιολικής ηλεκτρικής ενέργειας εξετάζουν τα υπουργεία Πολιτισμού, Αιγαίου και Ανάπτυξης. Το σχέδιο για την επένδυση αυτή έχει υποβάλει ομάδα μηχανικών, με επικεφαλής τον κ. Αντώνιο Γερασίμου, πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της εταιρείας ΙΤΑ (International Techological Applications). Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου Πολιτισμού, πρόκειται για μια σύνθετη επένδυση, για την οποία τον πρώτο λόγο θα έχει το Ανώτατο Συμβούλιο Νεότερων Μνημείων της Ελλάδας. Η εταιρεία προτίθεται να κατασκευάσει αιολικό πάρκο στη Γυάρο, κάτω από αυστηρές προδιαγραφές και με πλήρη σεβασμό στην ιστορία του νησιού και να αναλάβει το κόστος υλοποίησης του έργου ανάδειξης του ιστορικού χώρου μνήμης της Γυάρου, καθώς και της λειτουργίας του.
Σύμφωνα με μελέτη του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ), η πρώτη φάση του έργου αυτού εκτιμάται ότι θα κοστίσει περίπου 2,5 εκατ. ευρώ. Το αιολικό πάρκο της Γυάρου θα έχει εγκατεστημένη ισχύ 300 MW και θα παράγει ηλεκτρική ενέργεια 1 εκατομμυρίου MWh τον χρόνο. Ο διαχειριστής του αιολικού πάρκου θα συμβάλει και στην υλοποίηση του οράματος του Μίκη Θεοδωράκη για τη λειτουργία στη Γυάρο ενός χώρου που θα φιλοξενεί κάθε χρόνο το Παγκόσμιο Φεστιβάλ Διαμαρτυρόμενης Τέχνης. Σύμφωνα με την πρόταση που έχει υποβληθεί ,με τη λειτουργία του αιολικού πάρκου της Γυάρου η χώρα θα εξοικονομεί 250.000 τόνους πετρελαίου ετησίως, ενώ θα απαλλαγεί και από 785.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Το συγκεκριμένο αιολικό πάρκο, δεδομένου ότι θα είναι από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης, αναμένεται να συγκεντρώνει κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες (ανάμεσά τους μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές) από την Ελλάδα και το εξωτερικό, οι οποίοι ταυτοχρόνως θα γνωρίζουν από κοντά και τη νεώτερη ελληνική ιστορία.
Εν τω μεταξύ,με πολυσέλιδη έκδοσή της μια άλλη εταιρία, η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΔΟΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε», επαναφέρει το αίτημά της για εγκατάσταση αιολικού πάρκου 100 MW στη Γυάρο. Ανάμεσα στις προτάσεις της, προτείνει την οικονομική στήριξη του Συνδέσμου Φυλακισθέντων – Εξορισθέντων (Σ.Φ.Ε.Α) της απριλιανής χούντας, παρόλο που γνωρίζει καλά ότι, τόσο ο Σ.Φ.Ε.Α όσο και ο σύλλογος «ΓΥΑΡΟΣ – ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ» έχουν ομόφωνα απορρίψει το αίτημα εγκατάστασης αιολικών πάρκων σε τόπους ιστορικής μνήμης, όπως η Γυάρος και η Μακρόνησος.
«Η «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΟΔΟΜΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε» οφείλει ν΄ αφήσει στην ηρεμία τους ιστορικούς τόπους μαρτυρίου της νεοελληνικής ιστορίας και ν΄ αναζητήσει για τα αιολικά πάρκα νησιά και όρη που η ιστορία δεν τους προσέδωσε τον τιμητικό χαρακτήρα ως τόπων ιστορικής μνήμης. Ας αναλογιστούμε ότι ποτέ κανείς δεν διανοήθηκε να εγκαταστήσει οποιασδήποτε μορφής βιομηχανική ή εμπορική δραστηριότητα μέσα στο χώρο των στρατοπέδων συγκέντρωσης του Άουσβιτς ή του Νταχάου»,υπογραμμίζει ο πρόεδρος του συλλόγου ΓΥΑΡΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ κ. Κώστας Κατσιμπίνης .
«Η διαμαρτυρία μας αυτή αναφέρεται και σε κάθε άλλη επιχείρηση (όπως όμιλος ΓΕΚ-ΤΕΡΝΑ, J&P κ.ά ) που με τις δραστηριότητές της για τη βιομηχανική εκμετάλλευση της αιολικής ενέργειας στρέφεται κατά των ιστορικών τόπων της πατρίδας μας. Εξακολουθούμε να απαιτούμε από την πολιτεία την ολοκλήρωση και υλοποίηση των ήδη εγκεκριμένων μελετών του Ε.Μ.Π για την ανάδειξη της Γυάρου σε τόπο ιστορικής μνήμης, για τις οποίες έχουν ήδη δαπανηθεί χρήματα του ελληνικού λαού»,προσθέτει ο κ.Κατσιμπίνης , ο οποίος και μας παραπέμπει σε σχετικό ομόφωνο ψήφισμα του συλλόγου ΓΥΑΡΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΜΝΗΜΗ.
Υπενθυμίζεται ότι από το 2003 η Γυάρος έχει τεθεί υπό την προστασία του υπουργείου Πολιτισμού «ως ιστορικός τόπος και σημαντικός χώρος μνήμης της νεώτερης Ελλάδας» (αριθμ. ΔΠΑ /11131/17.09.2001 (ΦΕΚ 772 Δ΄/01) απόφαση του Υπουργού Αιγαίου και αριθμ. ΥΠ.ΠΟ / ΔΙΛΑΠ /Γ/4016/68475/17.12.2001 (ΦΕΚ 1680 Β΄/01) απόφαση του υπουργού Πολιτισμού). Παράλληλα, έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα μνημεία το κτίριο των φυλακών και όλες οι εγκαταστάσεις και κατασκευές της Γυάρου (θεατράκι, νεκροταφείο, διοικητήριο κ.λπ.), που ολοκληρώθηκαν με προσωπική εργασία των ίδιων των κρατουμένων . Η ανάδειξη και προβολή της Γυάρου ως χώρου ιστορικής μνήμης επανέρχεται εκ νέου στην επικαιρότητα, έπειτα από την πρωτοβουλία βουλευτών και των τεσσάρων κοινοβουλευτικών κομμάτων. Μέχρι τις 31/1/07 είχαν συγκεντρωθεί περί τις 200 υπογραφές βουλευτών, προκειμένου το υπουργείο Πολιτισμού, αλλά και τα συναρμόδια υπουργεία Εσωτερικών, Δημόσιας Τάξης, Αγροτικής Ανάπτυξης, Εμπορικής Ναυτιλίας, να επιληφθούν άμεσα και να διαθέσουν τα απαραίτητα κονδύλια ώστε τα μνημεία να προστατευθούν από τις φθορές του χρόνου, αλλά και να εξασφαλιστεί η αναγκαία φύλαξή τους.
Όσο για τις επενδύσεις αιολικής ενέργειας στο νησί ,αυτές μάλλον μπορούν να περιμένουν…..


Σημειώσεις

ΕΥΠΛΟΙΑ(2007)Ιστοσελίδα-ηλεκτρονικό περιοδικό οικολογικού δικτύου Αιγαίου. Διαθέσιμο ηλεκτρονικά στη διεύθυνση: http://eyploia.aigaio-net.gr/
ΤΑ ΝΕΑ(2006)Πρόταση για αιολικό πάρκο στη Γυάρο,8/3/06

Χατζηπαρασκευαίδης Α.(2007)Παραγωγή και κατανάλωση ενέργειας :Η περίπτωση της Σύρου.εφ.ΑΠΟΨΗ,φ.192,4/5/07. Διαθέσιμο ηλεκτρονικά στη διεύθυνση: http://www.apopsy.gr/2007/t_192/thema_02.htm

Σημειώσεις για την ιστορία της 2 ½ Διεθνούς

ΦΩΤΟ:Ο θεωρητικός του
Αυστρομαρξισμού Όττο Μπάουερ

Ευρώπη 1919. Ένα χρόνο μετά τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η ρωσική επανάσταση έχει ήδη εδραιωθεί. Το Μάρτη του ίδιου χρόνου ιδρύεται η Τρίτη Διεθνής, ενώ ο παγκόσμιος καπιταλισμός προσπαθεί ν' ανασυγκροτηθεί επουλώνοντας τα τραύματα του πολέμου. Η γερμανική και η ουγγρική επανάσταση πνίγονται στο αίμα. Η Δεύτερη Διεθνής ξαναζωντανεύει στο συνέδριο της Βέρνης (Φλεβάρης 1919). Το δεύτερο συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς συνέρχεται στη Μόσχα (Ιούλης 1920) και διατυπώνει τους «21 όρους» εισδοχής στην Κ.Δ. Εν τω μεταξύ επιχειρείται η καπιταλιστική αναδιάρθρωση και μια γενικότερη επίθεση ενάντια στο διαρκώς ογκούμενο εργατικό κίνημα και στις οικονομικές πολιτικές κατακτήσεις του. Η εργατική τάξη εξακολουθεί να είναι διασπασμένη, ενώ η πλειοψηφία της παρέμενε εγκλωβισμένη στα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα και συνδικάτα.
Κάτω απ' αυτές τις συνθήκες η πάλη για την κατάκτηση της εξουσίας απομακρυνόταν ως άμεση προοπτική, ενώ το εργατικό κίνημα δεχόταν την ολομέτωπη επίθεση του αναδιαρθρωμένου καπιταλισμού. Εκείνη ακριβώς την εποχή άρχισε να γίνεται συζήτηση - στους κόλπους του εργατικού κινήματος - για την επιτακτική ανάγκη αντιπαράθεσης ενός ενιαίου εργατικού μετώπου στην καθολική επίθεση των καπιταλιστών και του κράτους.

Η ίδρυση

Στα ιστορικά αυτά πλαίσια διαμορφώθηκε μια ισχυρή τάση στους κόλπους του επηρεαζόμενου από τη σοσιαλδημοκρατία εργατικού κινήματος, η οποία ασκούσε δριμεία κριτική τόσο στη «ρεφορμιστική» 2η Διεθνή, όσο και στη «σεχταριστική» 3η Διεθνή. Αυτή ακριβώς η κεντριστική τάση εντός ορισμένων σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων και ομάδων, ενώ από τη μια είχε διακόψει τυπικά τις σχέσεις της με τη Διεθνή της Βέρνης, από την άλλη αρνιόταν πεισματικά την ένταξη της στην 3η Διεθνή, διαφωνώντας σε οργανωτικά ζητήματα και κύρια στην αποδοχή των «21 όρων».
Στο ιδρυτικό της συνέδριο, που έγινε στη Βιέννη (22-27 Φλεβάρη 1921), πήραν μέρος 80 αντιπρόσωποι εκπροσωπώντας σοσιαλδημοκρατικά κόμματα και ομάδες από 13 χώρες. Ανάμεσα τους το ισχυρό Αυστριακό Σοσιαλιστικό Κόμμα,2 το Ανεξάρτητο Εργατικό Κόμμα Μ. Βρετανίας, τα υπολείμματα του Ανεξάρτητου Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος Γερμανίας, το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Ελβετίας, οι ρώσοι μενσεβίκοι και εσέροι καθώς και αντιπροσωπείες από κόμματα και ομάδες του Βελγίου, της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Πολωνίας, της Ρουμανίας, των Η.Π.Α. και της Γαλλίας.3
Ανάμεσα στους πιο σημαντικούς εκπροσώπους του συνεδρίου ήταν: οι άγγλοι Τζόνσον, Σίυγουελ, Γουώλχεντ και Μακντόναλντ, οι γάλλοι Φορ και Λουγκέ, οι γερμανοί Κρισπίν, Χίλφρεντιυγκ, Λεντεμπούρ και Ρόζευφελντ, οι ρώσοι Μαρτόφ και Τσερνόφ, οι ελβετοί Γκράμπερ, Γκριμ, Χούμπερ, Ράιυχαρντ και οι αυστριακοί Άντλερ και Μπάουερ.4
Οι αντιπρόσωποι του συνεδρίου εξέλεξαν ως γραμματέα τον Φρήντριχ Αντλερ και ομόφωνα αποφάσισαν να μη σχηματίσουν μια νέα Διεθνή αλλά αντίθετα μια «Ένωση Σοσιαλιστικών Κομμάτων για Διεθνή Δράση», με κύρια αποστολή της να «εργαστεί για τη δημιουργία μιας Διεθνούς, που να ενοποιεί το κατακερματισμένο παγκόσμιο επαναστατικό προλεταριάτο».5

Ιδεολογία και πολιτική

Τα συνεκτικά στοιχεία των κομμάτων και ομάδων που συγκρότησαν τη 2½ Διεθνή όπως προαναφέραμε, ήταν τόσο η διαφοροποίηση από τις «ρεφορμιστικές» έως ανοιχτά «αντιδραστικές» θέσεις της Β' Διεθνούς, όσο και από τις «υπερεπαναστατικές» θέσεις της Γ' Διεθνούς. Οι ηγέτες της 2 ½ Διεθνούς διακήρυσσαν ότι ήταν οι μόνοι που αφουγκράζονταν την επιθυμία των εργατικών μαζών για σταδιακή αποκατάσταση της εργατικής ενότητας υπερβαίνοντας διαλεκτικά το σχίσμα μεταξύ Β' και Γ' Διεθνούς, προκειμένου να συμπηχθεί ένα ρωμαλέο και αρραγές εργατικό μέτωπο, το οποίο θα αντιπαρατιθόταν οργανωμένα στην ολομέτωπη επίθεση του κεφαλαίου.
Οι ηγέτες της 2 ½ Διεθνούς αρνούνταν το εκβιαστικό δίλημμα Β’ ή Γ’ Διεθνής, επιλέγοντας τη μέση οδό του κεντρισμού. Καταγγέλλοντας την ηγεσία της Β' Διεθνούς για «δεξιό οπορτουνισμό» και συνεργασία με την αστική τάξη κατά τη διάρκεια του πολέμου και για προδοσία των προλεταριακών επαναστάσεων (στη Ρωσία, Γερμανία, Ουγγαρία), η 2 ½ Διεθνής υιοθέτησε - έστω φραστικά - ένα ριζοσπαστικό πρόγραμμα. Στις ιδεολογικές αυταπάτες της Β' Διεθνούς περί «έρποντος σοσιαλισμού» και «ειρηνικής μετάβασης στο σοσιαλισμό», η 2 ½ Διεθνής δεχόταν σε ορισμένες περιπτώσεις τη χρήση βίας από τους εργάτες για την κατάληψη της εξουσίας. Στο πρόγραμμα της γινόταν λόγος για τη δικτατορία του προλεταριάτου και τα Συμβούλια (σοβιέτ) των εργατών, αγροτών και στρατιωτών.
Διαφοριζόταν επίσης - σε σχέση με τη Β’ Διεθνή - στις θέσεις της για τη ρωσική επανάσταση, παρόλο που απέφευγε με ιδιαίτερη προσοχή να την επιδοκιμάσει ανοιχτά. Όσον αφορά τη στάση της απέναντι στη νεαρή σοβιετική εξουσία, η ηγεσία της 2 ½ Διεθνούς έψεγε το Κ.Κ.Ρ.(μπ) επειδή είχε εγκαθιδρύσει τη «δικτατορία του κόμματος» πάνω στις μάζες, αποστερώντας τον εργαζόμενο λαό από όλα τα πολιτικά δικαιώματα και τις συνδικαλιστικές ελευθερίες. Διατύπωνε επίσης την αντίθεση της στην κατάργηση των σοσιαλιστικών κομμάτων στη σοβιετική Ρωσία και ιδιαίτερα στα διοικητικά τρομοκρατικά μέσα με τα οποία τα κόμματα αυτά αποστερήθηκαν όλες τις δυνατότητες ύπαρξης τους. Σφοδρή επίσης υπήρξε η αντίδραση της 2 ½ Διεθνούς στη στρατιωτική κατοχή της σοσιαλιστικής δημοκρατίας της Γεωργίας από τον Κόκκινο Στρατό, ο οποίος κατ' αυτό τον τρόπο της αποστερούσε το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης.6 Αναφορικά με τους «21 όρους» εισδοχής στην Γ' Διεθνή «φυλάγονταν σαν το διάβολο από το λιβάνι».7

Η κριτική του Λένιν

Ο Λένιν έχοντας ανοίξει από παλιότερα μέτωπο με τη Β' Διεθνή δε μπορούσε παρά να έρθει σε αντιπαράθεση με τις θέσεις των ηγετών της 2 ½ Διεθνούς, τους οποίους δε δίστασε ν' αποκαλέσει «πράκτορες της αστικής τάξης»,8 «αντεπαναστατικά στοιχεία μέσα στην εργατική τάξη»9 και «αξιοθρήνητους μικροαστούς».10
Ο Λένιν καυτηρίασε ιδιαίτερα τις επιφυλάξεις της 2 ½ Διεθνούς για την «κόκκινη τρομοκρατία» ενάντια στη «λευκή τρομοκρατία»," καθώς και το σύνολο των ιδεολογικών της θέσεων. Για το Λένιν η συγκρότηση της 2 ½ Διεθνούς δε χρησίμευε σε τίποτε άλλο παρά στην «εξυπηρέτηση της αστικής αντεπανάστασης»12 και τη «στήριξη του καπιταλισμού».13 Αναφορικά με το μεγάλο ποσοστό εργαζομένων που ήταν ενταγμένο στη 2 ½ Διεθνή, ο Λένιν το δικαιολογούσε λέγοντας ότι επρόκειτο για εργάτες και υπαλλήλους οι οποίοι φοβούνταν «μη χάσουν τη σχετική μικροαστική τους άνεση, που δημιουργήθηκε με τα προνόμια του ιμπεριαλισμού».14
Ο Λένιν κάνοντας κριτική από «τ' αριστερά» στη μεσοβέζικη-κεντριστική στάση της 2 ½ Διεθνούς ήταν πεισμένος ότι «οι ήρωες του 2 ½ μαρξισμού δε μπόρεσαν να καταλάβουν τη σχέση ανάμεσα στην αστικοδημοκρατική και στην προλεταριακή-σοσιαλιστική επανάσταση»,15 ενώ αλλού16 υποστηρίζει ότι «οι σοσιαλιστές της 2 ½ Διεθνούς δεν έχουν ιδέα πώς αναπτύσσεται γενικά η επανάσταση», μιας και στην πράξη «αποκαλύπτονται ως αντεπαναστάτες, γιατί φοβούνται τη βίαιη καταστροφή του παλιού κρατικού μηχανισμού και δεν πιστεύουν στις δυνάμεις της εργατικής τάξης».17 Άμεσο επακόλουθο των παραπάνω ιδεολογικών θέσεων της 2 ½ Διεθνούς: «οι ταλαντεύσεις, η λογοκοπία και η ταξική της αδυναμία».18

Η συνδιάσκεψη των τριών Διεθνών

Παρά την ανοιχτή αντίθεση του με τη 2 ½ Διεθνή, ο Λένιν διαπιστώνοντας τη στασιμότητα των επαναστατικών δυνάμεων στην Ευρώπη, πρότεινε την πολιτική του ενιαίου εργατικού μετώπου με περιορισμένους στόχους τόσο οικονομικούς όσο και πολιτικούς σε συνεργασία με τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα: «Ο σκοπός και το νόημα της τακτικής του ενιαίου μετώπου συνίσταται στο να τραβηχτούν στην πάλη κατά του κεφαλαίου όλο και πιο πλατιές μάζες εργατών, χωρίς να πάψουμε να επαναλαμβάνουμε τις εκκλήσεις μας ακόμα και προς τους ηγέτες της 2ης - 2 ½ Διεθνούς, προτείνοντας να κάνουμε από κοινού μια τέτοια πάλη».19
Η παραπάνω θέση του Λένιν συζητήθηκε στη συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής της Κομιντερν (Δεκέμβρης 1921) και υποβλήθηκε για συζήτηση στο διεθνές εργατικό κίνημα, ενώ σύμφωνα με την απόφαση της συνεδρίασης εξουσιοδοτούνταν τα εθνικά τμήματα της Κομιντερν να καταλήξουν σε συμφωνίες με τα κόμματα και τις ομάδες της 2ης και 2 1/ 2 Διεθνούς και της Συνδικαλιστικής Διεθνούς του Άμστερνταμ.20
Την ίδια εποχή οι ηγέτες της 2 ½ Διεθνούς, νιώθοντας κι αυτοί την ισχυρή επιθυμία της εργατικής βάσης για ενότητα, πρότειναν την πραγματοποίηση μιας συνδιάσκεψης των τριών Διεθνών προκειμένου να εξεταστεί από κοινού η δυνατότητα ενιαίας δράσης. Γι αυτό το λόγο η καθοδήγηση της 2 ½ Διεθνούς έστειλε στις 19 Γενάρη 1922 πρόταση στην Εκτελεστική Επιτροπή της Κομιντέρν για τη σύγκλιση την άνοιξη του 1922 διεθνούς συνδιάσκεψης για την εξέταση των προβλημάτων της οικονομικής κατάστασης στην Ευρώπη και των ενεργειών της εργατικής τάξης ενάντια στην επίθεση της αντίδρασης.
Η Κομιντέρν συμφώνησε αμέσως, η 2η όμως Διεθνής έδωσε τη συγκατάθεση της χωρίς ενθουσιασμό. Τελικά η πρόταση της 2 ½ Διεθνούς έγινε αποδεκτή και η συνδιάσκεψη πραγματοποιήθηκε στο Βερολίνο (2-5 Απρίλη 1922) με τη συμμετοχή 47 αντιπροσώπων των τριών εκτελεστικών επιτροπών.
Η αντιπροσωπεία της 2 ½ Διεθνούς αποτελείτο από τους Αντλερ, Μπάουερ, Κρισπιέν, Φορ, Λουγκέ, Μαρτόφ κ.ά. Η συνδιάσκεψη χαρακτηρίστηκε από σφοδρή πάλη ανάμεσα στους αντιπροσώπους της 2ης και 2 ½ Διεθνούς από τη μια και τους εκπροσώπους της Κομιντέρν από την άλλη.
Ο Πολ Φορ, μιλώντας ως εκπρόσωπος της 2 ½ Διεθνούς, ανέφερε ότι «η συγκρότηση ενός πραγματικά ενιαίου εργατικού μετώπου μπορεί να επιτευχθεί μόνο όταν οι συγκρούσεις ανάμεσα στα εργατικά κόμματα διεξάγονται αποκλειστικά με πνευματικά και ηθικά όπλα και δεν δηλητηριάζονται από τρομοκρατικές μεθόδους πάλης ενός εργατικού κόμματος ενάντια σε άλλο».21
Στο ίδιο κλίμα ο Όττο Μπάουερ τόνιζε κατά τη διάρκεια της συνδιάσκεψης: «Ας αφήσουμε τις μάζες να παλέψουν πρώτα μαζί, οποιεσδήποτε κι αν είναι οι διάφορες πολιτικές πεποιθήσεις τους. Είμαι πεπεισμένος ότι μόνο τότε, σ' αυτή την κοινή πάλη, στο κοινό πεδίο μάχης, θ' αναπτυχθεί το αίσθημα της συντροφικότητας και αλληλεγγύης».22
Ο ίδιος δε δίστασε να διατυπώσει το παράπονο του για τις κατηγορίες και τους χαρακτηρισμούς που του προσήπταν οι αντιπρόσωποι της Κομιντέρν: «Σήμερα διάβασα ότι είμαι προδότης κι ότι είχα σταλεί εδώ για να εκπροσωπήσω τα συμφέροντα της αστικής τάξης. Αυτός είναι ο τρόπος που μιλάνε: είμαστε τόσο συνηθισμένοι σ' αυτόν, για να τον παρεξηγήσουμε. Δεν θα προσέξουν ό,τι τους πω, αλλά γνωρίζουν καλά ότι καλώντας τους να δημιουργήσουμε τις αναγκαίες συνθήκες, απηχώ μονάχα τις επιθυμίες εκατομμυρίων εργατών όλων των χωρών».23
Όσον αφορά τη συλλογική θέση της εκτελεστικής επιτροπής της Διεθνούς Ένωσης Σοσιαλιστικών Κομμάτων (2 ½ Διεθνούς), θεωρούσε ως αναγκαία προϋπόθεση για ένα πραγματικό ενιαίο μέτωπο ολόκληρου του προλεταριάτου «την αποκατάσταση των πολιτικών δικαιωμάτων των σοσιαλιστικών κομμάτων στη Ρωσία, την ελευθερία πολιτικής και οικονομικής δραστηριότητας των εργατών και αγροτών της Ρωσίας και το δικαίωμα αυτοδιάθεσης του εργαζόμενου λαού της Γεωργίας».24
Παρόλες τις αντιπαραθέσεις μεταξύ των αντιπροσώπων των τριών Διεθνών, η συνδιάσκεψη αποτέλεσε ένα από τα σημαντικότερα γεγονότα του 1922, μιας και για πρώτη (και τελευταία) φορά από το 1914, οι κυριότεροι εκπρόσωποι των τριών μεγάλων τμημάτων που προέκυψαν από τη διάσπαση του παλιού σοσιαλδημοκρατικού κινήματος, μελέτησαν τις δυνατότητες μιας μίνιμουμ έστω συμφωνίας για ενιαία δράση, αν και στην πράξη ελάχιστες από τις αποφάσεις της συνδιάσκεψης εφαρμόστηκαν.

Η διάλυση

Η πρωτοβουλία για τη συνδιάσκεψη των τριών Διεθνών ήταν η τελευταία αναλαμπή της 2 ½ Διεθνούς, η οποία από ένα σημείο και πέρα έχανε κάθε λόγο ύπαρξης, μιας και δε διαφοριζόταν αισθητά από την πρακτική της 2ης Διεθνούς. Άλλωστε οι ριζοσπαστικοποιημένοι εργάτες που δεν καλύπτονταν ιδεολογικά από τη 2η Διεθνή εντάσσονταν κατευθείαν στα εθνικά τμήματα της Κομιντέρν, αγνοώντας τα ενδιάμεσα σχήματα, όπως αυτό της 2 ½ Διεθνούς.
Η συγχώνευση των δύο σοσιαλδημοκρατικών Διεθνών έγινε στο Αμβούργο το Μάη του 1923. Παραβρέθηκαν 400 αντιπρόσωποι των δύο Διεθνών, που ισχυρίζονταν ότι εκπροσωπούσαν 6.700.000 μέλη και 43 κόμματα από 30 χώρες. Η αναδιοργανωμένη Διεθνής έγινε γνωστή με το όνομα Σοσιαλιστική και Εργατική Διεθνής με έδρα τη Ζυρίχη. Γραμματέας εκλέχτηκε ο Φρήντριχ Άντλερ, ενώ τη συγχώνευση χαιρέτησε και ο Ούντεγκεεστ, γραμματέας της Συνδικαλιστικής Διεθνούς του Άμστερνταμ.25
Η συγχώνευση πραγματοποιήθηκε ουσιαστικά με βάση το αναθεωρητικό πρόγραμμα της 2ης Διεθνούς, γεγονός που σήμαινε ότι η νέα οργάνωση δρούσε ως ένα είδος ριζοσπαστικής πτέρυγας της Κοινωνίας των Εθνών. Αναφορικά με τις αντιδράσεις της αριστερής πτέρυγας των σοσιαλδημοκρατών, ήταν αρκετές μερικές επαναστατικές φράσεις που περιλήφθησαν στο πρόγραμμα και η παραχώρηση ορισμένων θέσεων κλειδιών στον οργανωτικό μηχανισμό, έτσι ώστε να ενταχθεί ομαλά στη νέα Διεθνή. Κατ' αυτόν τον τρόπο τερματίστηκε άδοξα η ύπαρξη της 2 ½ Διεθνούς, η οποία έζησε μόλις δύο χρόνια (Φλεβάρης 1921-Μάης 1923).


Μόλις έγινε γνωστή η διάλυση της 2 ½ Διεθνούς, ο Λένιν δήλωσε: «Η συνένωση της 2ης και της 2 1/2 Διεθνούς θα ωφελήσει το επαναστατικό κίνημα του προλεταριάτου: λιγότερα κατασκευάσματα της φαντασίας, λιγότερη απάτη».26
Όμως η πραγματικότητα διέψευσε τις προβλέψεις του Λένιν: μεταξύ 1921 και 1928 ο αριθμός των κομμουνιστών στις καπιταλιστικές χώρες έπεσε στο μισό - από 900.000 στις 450.000 περίπου - ενώ ο αριθμός των σοσιαλδημοκρατών διπλασιάστηκε (από τρία εκατομμύρια περίπου σε πάνω από έξι).27 Παρατηρούμε δηλαδή μια συνάφεια μεταξύ της αύξησης της δύναμης των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων και της συγχώνευσης των δύο Διεθνών σε μία.

Mεταρρύθμιση ή επανάσταση?

Όμως το ερώτημα σε τι συνίστατο η ύπαρξη και η ολιγόχρονη δράση της 2 ½ Διεθνούς παραμένει σχεδόν αναπάντητο. Ήταν ένα κακέκτυπο της καουτσκικής αρχής της φρασεολογίας δίχως διεκδικήσεις; Χρησίμευε στην πραγματικότητα ως κάλυμμα του «δεξιού οπουρτουνισμού» της 2ης Διεθνούς; Ή μήπως τελικά λειτούργησε ως στήριγμα του καπιταλισμού σε μια αναμφίβολα επαναστατική περίοδο προσελκύοντας και ενσωματώνοντας τους ριζοσπαστικοποιημένους εργάτες, που ξέφευγαν από την επιρροή της 2ης Διεθνούς;
Πιστεύουμε ότι οι παραπάνω υποθέσεις περιέχουν οπωσδήποτε σπέρματα αλήθειας, αλλά δεν αρκούν για να ερμηνεύσουν την ιστορική σημασία της 2 ½ Διεθνούς. Όλα βέβαια ξεκίνησαν από την έλξη που ασκούσε στο εργατικό κίνημα η νικηφόρα Οχτωβριανή Επανάσταση και η νεοσύστατη σοβιετική εξουσία. Οι εργατικές μάζες των καπιταλιστικών χωρών της Δύσης, που για χρόνια ήταν εγκλωβισμένες στα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα και συνδικάτα, κατανόησαν την ανάγκη υιοθέτησης ριζοσπαστικότερων τρόπων δράσης, συμπεριλαμβανομένης και της επαναστατικής βίας, προκειμένου να καταλυθεί ο αστικός κρατικός μηχανισμός. Παράλληλα απομυθοποιήθηκαν οι ιδεολογικές αυταπάτες της τοτινής σοσιαλδημοκρατίας περί «αυτοτελειοποίησης» του καπιταλισμού. Από την άλλη πλευρά, αυτή ακριβώς η στροφή των εργατικών μαζών δε συνεπαγόταν αναπόφευκτα και την άμεση ένταξη τους στα εθνικά τμήματα της Κομιντέρν, η οποία φόβιζε ιδιαίτερα τα μικροαστικά στρώματα του πληθυσμού.
Γι αυτό το λόγο η ίδρυση της 2 ½ Διεθνούς συνοδεύτηκε από την προσέλκυση σημαντικού τμήματος της παλιάς σοσιαλδημοκρατίας. Ο ρεφορμισμός λοιπόν της παλιάς σοσιαλδημοκρατίας από τη μια και ο φόβος απέναντι στις επαναστατικές θέσεις της Κομιντέρν αποτέλεσαν τις δύο κύριες αιτίες της ίδρυσης της 2 ½ Διεθνούς. Επομένως κάθε απλουστευτική θεώρηση, που ανάγει τη δημιουργία της 2' 7 Διεθνούς σε τέχνημα της αστικής τάξης ή αντεπαναστατικών στοιχείων που είχαν εισχωρήσει στο εργατικό κίνημα, νομίζουμε ότι είναι ανάξια λόγου.
Αναφορικά με το ζήτημα της διάστασης (επαναστατικών) διακηρύξεων και (ρεφορμιστικών) έργων, που χαρακτήριζε την καθοδήγηση της 2 ½ Διεθνούς, μπορεί να συζητηθεί με ιδεολογικούς όρους. Το ίδιο και η αδυναμία της να καθοδηγήσει την εργατική της βάση στην κατάληψη της εξουσίας. Άξιο διερεύνησης είναι επίσης το γεγονός ότι ενώ η ιδρυτική διακήρυξη της 2 ½ Διεθνούς έκανε λόγο για το «δεξιό οπορτουνισμό» της 2ης Διεθνούς τελικά μετά από ελάχιστο χρονικό διάστημα συνθηκολόγησε μαζί της. Φαίνεται ότι δεν ήταν εφικτή η μακρόχρονη αντίσταση της 2 ½ Διεθνούς στο εκβιαστικό δίλημμα Β' ή Γ’ Διεθνής, μεταρρύθμιση ή επανάσταση.
Πάντως η τελική συγχώνευση των δύο Διεθνών δεν πρέπει να μας εκπλήσσει μιας και ποτέ ουσιαστικά δεν είχαν κοπεί οι δίοδοι επικοινωνίας ανάμεσα στα δύο τμήματα της σοσιαλδημοκρατίας. Αυτό φάνηκε καθαρά στη συνδιάσκεψη των τριών Διεθνών, όπου οι θέσεις της 2ης και 2 ½ Διεθνούς συνέπιπταν απόλυτα. Επομένως ήταν ζήτημα χρόνου και η τυπική συγχώνευση τους, η οποία οδήγησε τα αμέσως επόμενα χρόνια στη σημαντική ενδυνάμωση των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων και συνδικάτων. Το μόνο θέμα που έμενε προς διευθέτηση ήταν το μοίρασμα των θέσεων και των οφικίων ανάμεσα στα ηγετικά στελέχη της παλιάς σοσιαλδημοκρατίας, έτσι ώστε κανείς να μη μείνει παραπονεμένος.
Στα θετικά της ιστορικής πορείας της 2 ½ Διεθνούς πρέπει να συμπεριλάβουμε και την προσπάθεια που κατέβαλε - άσχετα αν δεν το κατόρθωσε - να υπερβεί διαλεκτικά το σχίσμα μεταξύ Β' και Γ' Διεθνούς σε μια κατεύθυνση ενοποίησης και σύμπηξης ενός μετώπου που θα ήταν ίσως δυνατό ν' αντιμετωπίσει νικηφόρα την επίθεση που εξαπέλυε τότε ο αναδιαρθρωμένος καπιταλισμός.


Παραπομπές

1. Φ. ΚΛΑΟΥΝΤΙΝ: «Η κρίση του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος», Α' τόμος, ΓΡΑΜΜΑΤΑ 1981, σελ. 140.
2. Στις εκλογές του 1919 το κόμμα αυτό είχε συγκεντρώσει 1.900.000 ψήφους.
3. 2 ½ Διεθνής (λήμμα στη Μεγάλη Σοβιετική Εγκυκλοπαίδεια), ΑΚΑΔΗΜΟΣ 1980, τόμος 9, σελ. 192.
4. ΟΥ. ΦΟΣΤΕΡ: «Η ιστορία των τριών Διεθνών», Β' τόμος, Αθήνα χ.χ. σελ. 400.
5. Φ. ΚΛΑΟΥΝΤΙΝ, ο.π., σελ. 310.
6. J. BRAUNTHAL: «History of the International», NELSON, London 1967, p. 246.
7. ΟΥ. ΦΟΣΤΕΡ, ο.π., σελ. 400.
8. Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: «Απαντα», εκδ. ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΠΟΧΗ, τόμος 44. σελ. 89.
9. Ο.π., τόμος 44, σελ. 38.
10. Ο.π., τόμος 45, σελ. 89. Η κατηγορία αυτή απευθυνόταν ειδικότερα στον Όττο Μπάουερ, έναν από τους ηγέτες της αυστριακής σοσιαλδημοκρατίας, ο οποίος χαρακτήριζε τη μπολσεβίκικη επανάσταση ως «αστική» και τη ΝΕΠ ως «επιστροφή στον καπιταλισμό» προκαλώντας μ' αυτό τον τρόπο την οργή του Λένιν.
11. Ο.π., τόμος 43, σελ. 235.
12. Ο.π., τόμος 44, σελ. 11.
13. Ο.π., τόμος 44, σελ. 4.
14. Ο.π., τόμος 44, σελ. 4.
15. Ο.π., τόμος 44, σελ. 147.
16. Ο.π., τόμος 45, σελ. 79.
17. Ο.π., τόμος 44, σελ. 105-106.
18. Ο.π., τόμος 43, σελ. 238.
19. Ο.π., τόμος 45, σελ. 131.
20. ΟΥ. ΦΟΣΤΕΡ, ο.π., σελ. 421-422.
21. Φ. ΚΛΑΟΥΝΤΙΝ, ο.π., σελ. 311.
22. J. DEGRAS: «Comintern (1919-1943)», London 1956, vol 1, p. 427.
23. J. BRAUNTHAL, ο.π., σελ. 247. Αναφέρεται και στον Φ. ΚΛΑΟΥΝΤΙΝ, ο.π., σελ. 311.
24. Φ. ΚΛΑΟΥΝΤΙΝ, ο.π., σελ. 311.
25. ΟΥ. ΦΟΣΤΕΡ, ο.π., σελ. 432-3.
26. Β.Ι. ΛΕΝΙΝ: «ΑΠΑΝΤΑ», ο.π., τόμος 45, σελ. 277.
27. Φ. ΚΛΑΟΥΝΤΙΝ, ο.π., σελ. 142-143.

Ακτοπλοίας πάθη

Ενώ πλησιάζουμε στην αρχή της τουριστικής περιόδου, η εικόνα που διαμορφώνεται στο χώρο της ακτοπλοΐας δεν είναι και η καλύτερη δυνατή , ενώ τα παράπονα των επιβατών πληθαίνουν μέρα με τη μέρα.
Η αραίωση των δρομολογίων των πλοίων, οι αλλεπάλληλες αυξήσεις των ναύλων, οι συχνές και πολύωρες καθυστερήσεις καθώς και οι συχνές βλάβες στα επιβατηγά συμβάλλουν σημαντικά στη μείωση της τουριστικής κίνησης προς τα νησιά ,παρά τις προσδοκίες περί του αντιθέτου.
Η αραίωση των δρομολογίων των πλοίων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην απόσυρση, λόγου ορίου ηλικίας ,μιας σειράς υπέργηρων, ιδιαίτερα αργών και αμφισβητούμενης αξιοπλοίας πλοίων είτε στην ακινητοποίηση κάποιων άλλων. Οι ακτοπλόοι εφοπλιστές από τη μια πλευρά ,επικαλούμενοι οικονομικές ζημίες ,δεν προβαίνουν σε επενδύσεις , ενώ από την άλλη συνεχίζουν να λαμβάνουν εκατομμύρια ευρώ από επιδοτήσεις που αφορούν στην εξυπηρέτηση της άγονης γραμμής.
Ο ιδιαίτερα έντονος ανταγωνισμός, που επικρατεί στο χώρο της ακτοπλοΐας , ειδικά στις ‘γραμμές-φιλέτο’ οδηγεί στα συνεχόμενα δρομολόγια των πλοίων, δίχως την απαραίτητη συντήρηση και τον επιστάμενο έλεγχο των πλοίων. Αξίζει να σημειωθεί ότι περισσότερα από επτά πλοία έχουν ακινητοποιηθεί λόγω βλαβών κατά τη διάρκεια της φετινής περιόδου, ενώ το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας αρνείται να δώσει επίσημα στοιχεία για τις φετινές βλάβες.
Εν τω μεταξύ οι συνεχόμενες και υπέρογκες αυξήσεις στις τιμές των ναύλων των πλοίων, οι οποίες δεν δικαιολογούνται μόνο από την αύξηση της τιμής του πετρελαίου, καθιστούν δυσβάσταχτο το κόστος μεταφοράς π.χ μιας οικογένειας από και προς τα νησιά. Στις περιπτώσεις δε που επιλεγεί για τη μεταφορά κάποιο ταχύπλοο, το κόστος της πρώτης θέσης προσεγγίζει τα αεροπορικά εισιτήρια. Αν στα παραπάνω προσθέσουμε και τις ‘αλμυρές’ τιμές στα μπαρ των πλοίων ,ολοκληρώνεται το παζλ της εικόνας της ακτοπλοίας στη χώρα μας.
Είναι προφανές ότι η υποτιθέμενη ‘απελευθέρωση’ της ακτοπλοΐας δεν απέβη προς όφελος των νησιωτών και των επιβατών. Τα ως τώρα ανεκπλήρωτα αιτήματα των κατοίκων των νησιών για προσιτή οικονομικά , συχνή και αξιόπιστη ακτοπλοϊκή σύνδεση δε φαίνεται να απασχολούν τους ακτοπλόους εφοπλιστές και το ΥΕΝ, το οποίο ανέκαθεν αρκούνταν σ’ ένα διαχειριστικό-διακοσμητικό ρόλο υπό την επίκληση και μόνο της εξυπηρέτησης του δημοσίου συμφέροντος. Η αίσθηση ότι οι νησιώτες αποτελούν ,όσον αφορά στις μετακινήσεις, πολίτες δεύτερης κατηγορίας τείνει να γενικευτεί. Και αλλαγή .. πλεύσης δεν προβλέπεται..

O θάνατος του εμποράκου

Εν μέσω θέρους η κυβέρνηση προχώρησε στην επιμήκυνση του ωραρίου λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων με το σκεπτικό ότι ανάλογες ρυθμίσεις ισχύουν ήδη από ετών στην Ευρώπη, ότι θα αυξηθεί ο- πτωτικός το τελευταίο χρονικό διάστημα- τζίρος , θα εξυπηρετηθεί ο καταναλωτής, θα προκύψουν νέες θέσεις εργασίας, θα υπάρξει μείωση των τιμών , θα εξυπηρετηθεί ο τουρισμός και γενικότερα θα δημιουργηθούν καλύτερες συνθήκες λειτουργίας της αγοράς στο πλαίσιο του ανταγωνισμού.
Ο αντίλογος στα επιχειρήματα της κυβέρνησης εστιάζεται τόσο στη διαδικασία που ακολουθήθηκε όσο και στην ουσία των νέων μέτρων. Δεδομένων των θέσεων τόσο των μικρομεσαίων όσο και των εργαζομένων στα εμπορικά καταστήματα, ο διάλογος, που υποτίθεται ότι δρομολόγησε η κυβέρνηση, ήταν μάλλον προσχηματικός παρά ουσιαστικός και δίχως προαπαιτούμενα όπως θα απαιτούσε το εύρος αυτής της νομοθετικής πρωτοβουλίας του υπουργού Απασχόλησης.
Όσον αφορά στην ουσία, αναμένεται- όπως έχει δείξει και η ευρωπαϊκή εμπειρία-να μειωθεί ο τζίρος των μικρών καταστημάτων προς όφελος των υπερκαταστημάτων ,τα οποία είναι σε θέση να προσλάβουν εργαζόμενους μερικής απασχόλησης ,σε αντίθεση με τα μικρά καταστήματα που δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα. Στο πλαίσιο του ήδη σκληρού ανταγωνισμού, είναι μάλλον αναπόφευκτη η συρρίκνωση της ήδη βαλλόμενης πανταχόθεν μικρομεσαίας επιχείρησης ,αν όχι η απομάκρυνσή της από την ελεύθερη αγορά όπου τον πρώτο λόγο έχουν τα πολυεθνικά καταστήματα, τα οποία δεν αντιμετωπίζουν το άγχος του λουκέτου.
Η οικονομική ύφεση, που ταλανίζει τα ελληνικά νοικοκυριά τα τελευταία χρόνια , έχει οδηγήσει σε κάμψη την κατανάλωση, η οποία δεν αναμένεται να ανακάμψει λόγω του διευρυμένου ωραρίου, μιας και μισθοί και συντάξεις παραμένουν καθηλωμένες εδώ και καιρό. Όσο για τους εργαζόμενους, αναμένεται να ενταθούν φαινόμενα καταστρατήγησης της εργατικής νομοθεσίας στο όνομα της διατήρησης σαφώς κακοπληρωμένων θέσεων εργασίας ή η απώλεια άλλων εξαιτίας του κλεισίματος μικρομεσαίων επιχειρήσεων ,που δεν θα αντέξουν να λειτουργούν στο πλαίσιο του αθέμιτου ανταγωνισμού.
Κάποιοι αναλυτές έκαναν λόγο για το ‘θάνατο του εμποράκου’ εν όψει της λειτουργίας του ελεύθερου ωραρίου. Ίσως ο χαρακτηρισμός να ακούγεται λίγο υπερβολικός, ωστόσο τα μηνύματα που έρχονται από τους φορείς των μικρομεσαίων, των καταναλωτών, αλλά και των εργαζομένων δεν μας επιτρέπουν να αισιοδοξούμε..

Tρομο-υστερία

Μετά τα τρομοκρατικά χτυπήματα στο Λονδίνο , οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις των ‘25’ και η Κομισιόν αποφάσισαν ομοφώνως την επιβολή ενός καθεστώτος έκτακτης ανάγκης με το επιχείρημα ότι μόνο μ’ αυτόν τον τρόπο μπορούν να αποτραπούν νέα χτυπήματα στην Ευρώπη.
Η τρομο-υστερία δείχνει να καταλαμβάνει ολόκληρη την Ευρώπη και μάλιστα με τη σύμφωνη γνώμη των πολιτών. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση στη Μ.Βρετανία , η πλειονότητα των πολιτών αποδέχεται τον περιορισμό των πολιτικών και κοινωνικών της δικαιωμάτων στο όνομα της αποτροπής ανάλογων επιθέσεων στο μέλλον.
Μέτρα όπως το φακέλωμα των τηλεπικοινωνιακών δεδομένων στην Ε.Ε, η διεύρυνση της συνεργασίας επί θεμάτων ασφαλείας μεταξύ των κρατών –μελών, η ενσωμάτωση βιομετρικών στοιχείων στα ταξιδιωτικά έγγραφα, κ.α υιοθετήθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες από τους υπουργούς Δικαιοσύνης και Εσωτερικών ,οι οποίοι δεσμεύτηκαν ότι θα έχουν ολοκληρώσει τη θέσμιση των αντιτρομοκρατικών μέτρων μέχρι το τέλος του 2005.
Με την υιοθέτηση των παραπάνω μέτρων , τα οποία έρχονται να συμπληρώσουν το ήδη δρακόντειο αντιτρομοκρατικό νομικό οπλοστάσιο, τίθενται εν αμφιβόλω οι εγγυήσεις για τον σεβασμό των ατομικών ελευθεριών και την προστασία των προσωπικών δεδομένων.
Εκτός των άλλων , είναι βέβαιο ότι, μέσω της δημιουργίας ενός κλίματος ασφυκτικής παρακολούθησης, θα οικοδομηθεί ένα κράτος ασφαλείας , όπου εκ των πραγμάτων οι ελευθερίες των πολιτών ,για τις οποίες τόσο καυχάται η Δύση, θα έρθουν σε δεύτερη μοίρα.
Εξάλλου, έχει αποδειχτεί στην πράξη πόσο μάταιο φαντάζει να περιμένουν οι δυτικές κυβερνήσεις να αντιμετωπίσουν την υπερεθνική τρομοκρατία μόνο με αστυνομικού τύπου μέτρα.. Όπως σημειώνουν και οι ΤΙΜΕS , οι βόμβες δεν δικαιολογούν νέα ανελεύθερα μέτρα από την πλευρά των κυβερνήσεων.
Όπως είχαμε επισημάνει και σε προηγούμενο σημείωμα, η αντιμετώπιση της υπερεθνικής τρομοκρατίας είναι κατεξοχήν πολιτικό ζήτημα .Όσο το παλαιστινιακό παραμένει άλυτο και τα στρατεύματα της Δύσης παραμένουν στο Αφγανιστάν και στο Ιράκ η στρατολόγηση καμικάζι θα βρίσκει πρόσφορο έδαφος και ο κύκλος της αδιέξοδης βίας θα συνεχίζεται επ’αόριστον.

Yπερβάλλων ζήλος

Πληθαίνουν το τελευταίο χρονικό διάστημα τα κρούσματα αυθαίρετης συμπεριφοράς αστυνομικών οργάνων σε βάρος ανύποπτων πολιτών στο πλαίσιο ελέγχων ρουτίνας ,που διενεργούν σε τακτική βάση στις Κυκλάδες και ιδιαίτερα στη Σύρο, όπου εδρεύει και η αστυνομική διεύθυνση.
Οι εν λόγω έλεγχοι , που διενεργούνται από αστυνομικούς με πολιτική περιβολή -ιδίως τις βραδινές ώρες- σε διερχόμενα Ι.Χ και πολίτες στο πλαίσιο της υποτιθέμενης πρόληψης και καταστολής της εγκληματικότητας, έχουν ξεπεράσει τα όρια των όσων προβλέπει ο νόμος και εγγίζουν πλέον τα όρια της αυθαιρεσίας και του υπερβάλλοντος ζήλου, σύμφωνα με καταγγελίες ντόπιων και ξένων πολιτών .
Η αστυνομική διεύθυνση επισήμως αναγνωρίζει το πρόβλημα, ωστόσο επισημαίνει ότι οι καταγγελίες των πολιτών είναι ‘υπερβολικές’ , συμπληρώνοντας ότι οι πολίτες δεν είναι ενημερωμένοι για τους νέους ελέγχους.
Προφανώς πρόκειται για ανεπαρκείς δικαιολογίες, προκειμένου να αμβλυνθούν οι εντυπώσεις που δικαίως έχουν δημιουργηθεί στους πολίτες εξαιτίας της αναμφισβήτητης καταπάτησης θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων στο όνομα της επίδειξης υπηρεσιακού έργου.
Τα όρια μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας τα χωρίζει μία λεπτή γραμμή, την οποία συχνά καταπατούν οι υποτιθέμενοι φύλακες της νομιμότητας. Πάμπολλα είναι τα παραδείγματα όπου αστυνομικά όργανα στη χώρα μας προβαίνουν σε αντικανονικούς ελέγχους, προσαγωγές και συλλήψεις δίχως να λογοδοτούν στην ουσία σε κανέναν. Οι όποιες καταγγελίες σπάνια καταλήγουν σε διενέργεια Ε.Δ.Ε ,αλλά ακόμα κι αν καταλήξουν , οι καταγγελόμενοι αθωώνονται ,επιστρέφοντας δριμύτεροι στο υπηρεσιακό τους έργο.
Τα πρόσφατα κρούσματα αυθαίρετων αστυνομικών ελέγχων έφεραν στη μνήμη μας παλιότερες εποχές, όπου η αστυνομία αποτελούσε κράτος εν κράτει στο πλαίσιο διατεταγμένης υπηρεσίας καταστολής και τρομοκράτησης των πολιτών.
Δεν θέλουμε να πιστεύουμε ότι θα αντιμετωπίσουμε στο άμεσο μέλλον ανάλογα φαινόμενα καθώς το ευρωφακέλωμα και ο ‘αντιτρομοκρατικός’ αγώνας βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη. Ωστόσο η εγρήγορση των πολιτών , η δημοσιοποίηση ανάλογων αυθαιρεσιών και η καταγγελία των όποιων αυθαιρετούντων αστυνομικών κρίνονται αναγκαίες για να μην επαναληφθούν παρόμοια κρούσματα .Και επιτέλους ,αν όχι εμείς ποιος θα μας προστατέψει από τους ‘φύλακες’ ?

Πάλι(η) για την αειφορία

O φετινός εορτασμός της παγκόσμιας ημέρας περιβάλλοντος γι άλλη μια φορά μας οδήγησε σε μελαγχολικές σκέψεις, όσον αφορά στην υστέρηση της χώρας μας στην εφαρμογή μέτρων περιβαλλοντικής προστασίας και στην υιοθέτηση των αρχών της βιώσιμης ανάπτυξης.
Η Ελλάδα μέχρι σήμερα έκανε αποσπασματικά βήματα σε ό,τι αφορά στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών της, που πηγάζουν από τη Διάσκεψη του Ρίο(1992) .Παρόλο που η χώρα μας περιλαμβάνεται στα συμβαλλόμενα μέρη ,οι ελληνικές κυβερνήσεις αντιμετώπιζαν ανέκαθεν την προστασία του περιβάλλοντος ως απειλή για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, ενώ η αειφόρος ανάπτυξη δεν αποτέλεσε ποτέ εθνική προτεραιότητα.
Το ελληνικό πολιτικο-διοικητικό σύστημα δεν είναι ικανό να παράγει και ιδίως να εφαρμόσει μια λιγότερο ή περισσότερο συνεκτική περιβαλλοντική πολιτική, λόγω της ελλειμματικής ρυθμιστικής του ικανότητας και της αδυναμίας σύγκρουσης με περισσότερο ή λιγότερο ισχυρά οικονομικά συμφέροντα. Η εκμετάλλευση φυσικών πόρων στο όνομα της «ανάπτυξης» προχωρεί ανεξέλεγκτα και ο προγραμματισμός των έργων «εκ των άνω» οδηγεί στην επιμονή των κινητοποιούμενων πολιτών να συμμετάσχουν ενεργά στο σχεδιασμό ανάπτυξης των περιοχών τους.
Όσον αφορά στην ευαισθητοποίηση των πολιτών, σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου, οι Έλληνες ενώ θεωρούν ως ύψιστης σημασίας τα περιβαλλοντικά ζητήματα, είναι ιδιαίτερα χαμηλό το ποσοστό ενεργούς κινητοποίησής των, μιας και η σύνδεση της δικής τους δραστηριότητας με την υποβάθμιση του περιβάλλοντος μένει αόριστη .Η ισχνότητα της -συχνά εφησυχασμένης- κοινωνίας των πολιτών στην Ελλάδα ,ως αυτόνομης συνισταμένης του πολιτικού συστήματος ,η καθυστέρηση εμφάνισης δυναμικού οικολογικού κινήματος, αλλά και η μη ύπαρξη έντονων περιβαλλοντικών προβλημάτων δεν ευνόησαν την ενεργοποίηση ενός περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένου τύπου πολίτη .
Η χώρα μας έχει καθυστερήσει και στην εφαρμογή της Τοπικής Ατζέντα 21,αν κρίνουμε από τον μικρό αριθμό δήμων που την έχουν εφαρμόσει ως τώρα (Για να γίνει σαφέστερη η υστέρηση της χώρας μας, σύμφωνα με στοιχεία του 1998,μόνο δύο δήμοι(Αμαρουσίου και Χαλανδρίου) επί συνόλου 1000 εφάρμοζαν την Τοπική Ατζέντα 21 στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE.), τη στιγμή που εκατοντάδες πόλεις στην ΕΕ έχουν ήδη προχωρήσει σε εμβάθυνση των πρωτοβουλιών και των μέτρων που αποσκοπούν στη βελτίωση της ποιότητας ζωής .
Ειδικότερα όσον αφορά στην ανάπτυξη των νησιών, δεν υφίσταται -εκ μέρους των ελληνικών κυβερνήσεων- μια εξειδικευμένη και συνεκτική νησιωτική πολιτική κατά παράβαση του Συντάγματος(άρθρο 101),ενώ και οι τοπικές κοινωνίες δε δείχνουν διατεθειμένες να ακολουθήσουν ένα άλλο μοντέλο ανάπτυξης .
Ενδεικτικά αναφέρουμε τις έντονες επιφυλάξεις των εκπροσώπων φορέων της Πάρου, κατά τη διάρκεια της διαβούλευσης ,που αφορούσε στην ανάπτυξη προσχεδίου Τοπικής Ατζέντα 21,οι οποίοι θεωρούν ότι η αειφορική ανάπτυξη αποτελεί μια περισσότερο δεοντολογική φόρμουλα του τι θα έπρεπε να γίνει, που δύσκολα όμως μπορεί να υλοποιηθεί στο συγκεκριμένο νησί. Ο βασικός λόγος αυτής της δυσκολίας διατείνονται ότι είναι η υπερίσχυση του ατομικού συμφέροντος έναντι του συλλογικού, πολλοί μάλιστα δε δίστασαν να υποστηρίξουν ότι οι συμμετοχικές διαδικασίες είναι ουσιαστικά ανεφάρμοστες.
Αν στις παραπάνω επιφυλάξεις των εκπροσώπων φορέων των νησιωτικών κοινωνιών προσθέσουμε τη διαχειριστική -και συνήθως κοντόφθαλμη- οπτική της τοπικής αυτοδιοίκησης, την υποβάθμιση των κινδύνων που εγκυμονεί η άναρχη ανάπτυξη και τη χαμηλή ιεράρχηση της περιβαλλοντικής προστασίας, την απουσία διαβούλευσης που αφορά στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση της τοπικής ανάπτυξης, τη συγκρουσιακή λογική που διέπει συχνά τη δράση τοπικών οικολογικών οργανώσεων, συμπληρώνεται το παζλ των δυσχερειών που έχει να αντιμετωπίσει μια πιθανή εφαρμογή Τοπικής Ατζέντα 21 στα νησιά.

Καταναλώστε, είναι μεταδοτικό…

«Δώστε του όλες τις οικονομικές ικανοποιήσεις, για να μην έχει τι άλλονα κάνει παρά να κοιμάται, να καταβροχθίζει μπριός και να πασχίζει να επιμηκύνει την παγκόσμια ιστορία, παραφορτώστε τον με όλα τα αγαθά τηςγης και βυθίστε τον στην ευτυχία μέχρι τις ρίζες των μαλλιών του: μικρές μπουρμπουλήθρες θα σκάζουν στην επιφάνεια αυτής της ευτυχίας, όπως στηνεπιφάνεια του νερού».
Φ. ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ, Το υπόγειο.

Η έλευση της Πρωτοχρονιάς έχει προαναγγελθεί τουλάχιστον ένα μήνα πριν, καθώς οι κατάφορτες αγαθών βιτρίνες φορούν τα «γιορτινά» τους,προκειμένου να υποδεχθούν τους επελαύνοντες καταναλωτές. Μια βόλτα μόνο σε οποιοδήποτε εμπορικό δρόμο επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές. Μια γενικευμένη υστερία φαίνεται να έχει καταλάβει τους υποψήφιους αγοραστές, παρά την άσχημη οικονομική συγκυρία (ακριβό ευρώ,συνεχείς ανατιμήσεις, γενικευμένη ανασφάλεια). Πιστωτικές κάρτες, εορτοδάνεια και ο εύκολα αναλώσιμος 13ος μισθός αναζωογονούν την αγορά, παρά τη συνηθισμένη γκρίνια των εμπόρων. Ερωτήματα του τύπου: τι πραγματικά «εορτάζουμε» αυτές τις ημέρες ήγιατί τείνει να γίνει καταναγκαστική η ανταλλαγή δώρων, δεν φαίνεται ν'απασχολούν πολλούς. Η επικράτηση της μανιακής πλέον κατανάλωσης αντικειμένων εγκαθιδρύει μια κανούρια μυθολογία και συνάμα μια νέα ηθική. Ο καταιγισμός πάσης φύσεως και έντασης διαφημιστικών μηνυμάτων προκαλεί ακαταμάχητους πόθους επί πραγματικών ή μη αναγκών. Τα αντικείμενα του πόθου δεν συνδέονται πλέον με μια λειτουργία ή μιασυγκεκριμένη ανάγκη. Παραπέμπουν σημειολογικά σε μια καινούρια τέχνη του ζην, σ' ένα νέο life-style. Κι αλίμονο σ' εκείνον που δεν θα ακολουθήσειτο συρμό. Σε όλους τους τόνους διαλαλείται «επάρκεια» αγαθών, η ποικιλία καιμέσω του κατάλληλου μάρκετινγκ η δυνατότητα πρόσβασης των καταναλωτών(εκπτώσεις, προσφορές κ.ο.κ.). Όπως αναφερόταν και σε παλαιότερη καμπάνια του υπουργείου Ανάπτυξης«Η ελεύθερη αγορά μας δίνει ένα μεγάλο πλεονέκτημα. Το πλεονέκτημα τηςεπιλογής!». Παροτρύνονται, λοιπόν, οι πρόθυμοι καταναλωτές απλά νασυγκρίνουν τις τιμές, προκειμένου «η αγορά να έρθει στα μέτρα μας». Τώρα, το ποιος έχει την οικονομική δυνατότητα να καταναλώσει κατάβούληση είναι μια άλλη ιστορία. Είναι σαφές, άλλωστε, ότι η μυθολογία της κατανάλωσης τείνει να δημιουργήσει νέες κοινωνικές ιεραρχίες, υπερβαίνοντας(;) τις παλιέςταξικές διαφορές και κηρύσσοντας τον εξισωτισμό της ευημερίας. Η χορτασμένη κοινωνία, η «κοινωνία της αφθονίας» αποκαλύπτεται σ' όλο της το (κάλπικο) μεγαλείο αυτές τις μέρες της ξέφρενης σπατάλης και της ψευδεπίγραφης «γιορτής». Όσοι τέλος κάνουν λόγο για τη «μελαγχολία» των γιορτών ή αναστοχάζονται για το πραγματικό νόημά τους, μάλλον βρίσκονται εκτός κλίματος…

Χύμα αγάλματα στην Ανάφη

Καλοκαίρι 1995.Πρωινό ξύπνημα στο αντίσκηνο στημένο στην αμμουδιά του Μεγάλου Ρούκουνα. Δροσερές βουτιές στη θάλασσα και κατόπιν πρωινό με ζυμωτό ψωμί στο μαγαζί της παπαδιάς.
Εκείνο το πρωινό είπαμε να δραστηριοποιηθούμε προς αναζήτηση της αρχαίας πόλης της Ανάφης. Δε χρειάστηκε πολύ να πείσω την Αναστασία πως αξίζει τον κόπο η πορεία προς το Καστέλι.
Το μονοπάτι βατό. Συνοδοιπόρος μας ένα από τα παιδιά του παπά. Μας έδειξε το μονοπάτι και σύντομα βρεθήκαμε στις παρυφές του λόφου.
Αίσθηση «Ιντιάνα Τζόουνς» μας κυρίευσε, καθώς σε κάθε μας βήμα ξεπρόβαλλαν υπολείμματα τειχών, αρχαία λείψανα, τάφοι και πολλά ακέφαλα αγάλματα.
Στην κορυφή του λόφου εντοπίσαμε την ακρόπολη της αρχαίας πόλης. Oρατά το τείχος και θεμέλια κτιρίων (4ος-2ος αι. π.X.). Στη δυτική πλαγιά νεκροταφείο με τάφους-οίκους σε επάλληλα άνδηρα και επιτύμβια αγάλματα ρωμαϊκών χρόνων.
Στο Καστέλι δεσπόζει το εκκλησάκι της Παναγίας Δοκάρη. Στην πρόσοψη του ναού βρίσκεται εντοιχισμένη η καλυπτήρια πλάκα της ρωμαϊκής σαρκοφάγου που βρίσκεται μέσα στο ναό.
Κατά το μύθο, η Ανάφη αναδύθηκε στο πρόσταγμα του Απόλλωνα, μέσα από τα κύματα να προσφέρει καταφύγιο στους ταλαιπωρημένους Αργοναύτες, που κινδύνευσαν από τρομερή τρικυμία. Ευγνώμονες οι Αργοναύτες ίδρυσαν βωμό και αργότερα ναό του Αναφαίου Απόλλωνα, στη θέση που είναι σήμερα το μοναστήρι της Παναγίας της Καλαμιώτισσας.
H αρχαία πόλη συνδεόταν με πλακόστρωτη ιερά οδό με το ναό του Απόλλωνος Ασγελάτα, όπου η μονή της Παναγίας Kαλαμιώτισσας. (Για όσους έχουν αναρριχητικές διαθέσεις σώζεται σε αρκετό ύψος η τοιχοδομία του αρχαίου ναού καθώς και του περιβόλου του τεμένους).
Η αρχαιολογική περιήγησή μας καλύφθηκε φωτογραφικά με επάλληλα κλικ. Δέος και ερωτηματικά για την εγκατάλειψη των αρχαίων μας κατέλαβαν, καθώς κατηφορίζαμε νωχελικά προς το Ρούκουνα…